KAR LEOPARI

Kar leoparı dünyadaki en ilginç ve nadir kedigillerden biridir. Kedigiller familyasının Panthera cinsinin bir üyesidir. Orta Asya’nın genellikle 3.000 ila 4.500 metre arasında değişen dağlık bölgelerinde yaşamaktadır. Ancak pek çok büyük tür gibi bu kedinin de nesli tehlike altındadır. Ortalama bir kar leoparının ağırlığı 27 ila kg arasındadır, boyu 1,2 ila 1,5 m arasındadır ve kuyruğunun ölçüsü yaklaşık 91 cm’dir.

Kürkleri kalın ve açık beyazımsı gridir, üzerinde daha koyu siyahımsı gri lekeler bulunur. Kürkün bu rengi, dağlık arazide ona iyi bir kamuflaj sağlar. Çok büyük ve kıllı bacakları onun kara batmasını engeller. Kar leoparları genellikle akşamın erken saatlerinde ve akşam gün batımına doğru aktiftir. Dağ keçilerini, tavşanları, dağ sıçanlarını veya bazı kanatlı türleri avlayarak beslenirler. Ortalama ömürleri 20 yıl civarındadır. Kar leoparları, insanların ulaşması zor olan dağlık bölgelerde yaşamalarına rağmen, doğal yaşam alanlarına bazen tarım yaptıkları ve yiyecek bulmak için üreme yaptıkları alanlara girmek zorunda kalırlar.

Kar Leoparı’nı Tanıyalım…

Kar leoparı, Orta Asya’da bulunan oldukça vahşi bir kedidir. Kazakistan Kırmızı Kitabında ve Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nde “nesli tükenmekte olan türler ” olarak listelenmiştir. Kar leoparı gücü ve refahı simgelemektedir. Kazakistan’ın eski Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in kabul ettiği yasada Kazakistan’ın devlet sembolü olarak kabul edilmiştir. Kar leoparı Kazak şehri Almatı’nın resmi armasıdır ve bazı eski tarz Kazak banknotlarında görülmektedir.

Buryatia araştırma merkezlerinde yapılan anketin sonuçları şunu doğruluyor: bölgesinin iyi olduğu yerlerde leopar sayısı artıyor. Örneğin, Argut Nehri’nin vadisinde, Altay Dağları’nda, Sailyugemsky milli parkının aktif olduğu yerdir. “Chikhachev Sırtı, güney Altay ve Sayan Buryatia’nın doğu sırtı üzerinde acil koruma önlemlerine ihtiyaç vardır. Özellikle Okinsky bölgesindeki Doğu Sayan’da kar leoparları için koruma alanları oluşturmak gereklidir.

Leoparlara yönelik bir diğer tehdit de gıda kaynaklarının tükenmesidir. Kar leoparları keçiler, oğlaklar ve dağ koyunlarıyla beslenir. Fakat 21. Yüzyılda bu hayvan türlerinin sayısı arttığı için kar leoparları besi hayvanlarına saldırıyor. Bu durum bu bölgeler için ciddi mali kayıplara yol açmaktadır.

Kar Leoparı Hakkında İlginç Bilgiler

İnsan faaliyetleri neticesinde kar leoparlarının yaşam alanları giderek daralıyor. Bugün tahminen 2.700 ila 3.400 kar leoparı hayattadır. Bu nedenle doğanın sürdürülebilirliğini sağlamak için çok sayıda araştırmacı ve doğa koruma dernekleri tarafından çeşitli koruma programları uygulanmaktadır. Yaban hayatının korunması hem sosyal hem de bilimsel bir süreçtir. Koruma programlarının başarılı olması için yerel halkla işbirliği bu nedenle gereklidir. Kar leoparı hakkında diğer ilginç bilgiler;

1. Kar leoparının bilimsel adı Uncia’dır.
2. Yabani kedilerin familyasından gelmektedirler
3. Orta Asya’nın engebeli, karlı dağlık bölgelerine özgü, nesli tükenmekte olan bir tür olan kar leoparı, özellikle Himalaya bölgesinde bulunur.
4. Çin, kar popülasyonunun %60’ına ev sahipliği yapıyor.
5. Kar leoparları Asya ve Güney’de , Pakistan, Nepal, Afganistan, Hindistan, Moğolistan, Özbekistan, Tacikistan, Rusya ve Kazakistan gibi ülkelerde yaygındır.
6. Sırtlarda, uçurumlarda ve kayalık çıkıntılarda yaşamayı tercih ediyorlar. Bu konumlar uygundur çünkü avlanma ve avcılık için kamuflaj sağlarlar.
7. Deniz seviyesinden 3 metreye kadar olan rakımlarda bulunurlar.
8. Yaz aylarında kar leoparı deniz seviyesinden 5000 metre yüksekliğe kadar tırmanabilir.
9. Kar leoparları dünyanın en güzelleri arasındadır.
10. Kar leoparları kedilerden daha küçüktür ve ağırlıkları 30 ila 55 kg civarındadır.
11. Yaklaşık 80 ila 135 cm uzunluğundadırlar.  Neredeyse 2 metre boyunda görünüyorlar.
12. Kar leoparının kuyruğu gövdesi kadar uzundur. Uzun tüylü bir kuyruğa sahip olmak onun ayırt edici özelliklerinden biridir. Kuyrukları, dik ve dar çıkıntılarda dengelerini korumalarına yardımcı olur.
13. Çoğu vahşi kedinin aksine, kar leoparları çok sert ve soğuk iklimlerde yaşarlar ve kuyrukları burunlarını ve ağızlarını korumak için susturucu görevi görür. Bu nedenle kuyrukları oldukça kalındır ve dişi, erkeğe göre yaklaşık %30 daha küçüktür.
14. Karda yürümeye ve hatta kalın bir kar tabakasını kaplamaya uygun pençelere sahiptirler. Onlar gece hayvanlarıdır.
15. Oldukça gizemlidirler ve haklarında çok az şey bilinmektedir. Kar leoparları çok bağımsız ve yalnız yaratıklardır, çoğu zaman yaşarlar ve yalnızca çiftleşme mevsiminde sosyalleşirler.
16. Avın bol olduğu bölgelerde, 30 ila 65 yarıçap içinde yakın bir şekilde toplanırlar. Öte yandan düz araziye sahip alanlar av kaybına neden olabilir.
17. Tibet Platosu gibi çalılıkların az olduğu veya hiç olmadığı alanlar, kar leoparları için koruyucu yollar sağlayan çok sayıda sırt ve kayalık uçurumlar içerir.
18. Diğer kedigillerden farklı olarak kar leoparı saldırgan olmayan bir hayvandır. Kar leoparlarının insanlara saldırıp onları öldürdüğüne dair raporlar bilinmiyor. Kendilerini savunmak için saldırgan olabilirler veya tehdit edildiklerinde küçülebilirler.

Kar Leoparının Nesli Neden Tükeniyor?

İklim değişikliği nedeniyle pek çok canlı etkileniyor ve yaşam alanları kayboluyor. Bölgeler yaşanmaz hale geliyor. İnsanlar yaşam alanlarını istila ediyor.  Kürk veya kemik ticareti için kar leoparlarının yasa dışı avlanması, etkili uygulama için uygun politikaların eksikliği, yerel halk ve politikacılar arasında kurumsal kapasite ve farkındalık eksikliği ve insan nüfusunun artması veya yoksulluktan dolayıdır.

Avlanma

Kar leoparı habitatı, iç ve dış alanlarda arazi ve mera olarak kullanılmaktadır. Bu hayvanlara yönelik önemli tehditlerden biri, çiftlik hayvanlarını avlamaları nedeniyle yerel halkta öfke uyandırmalarıdır. Kar leoparı habitatındaki avın azlığı, kar leoparlarının avlanmasına neden olan kalitesindeki düşüşten kaynaklanmaktadır. Bu da kar leoparlarını çiftçiler için öncelikli hedef haline getiriyor.

Kar leoparı, yetişkin erkek dışındaki tüm hayvanları öldürebilir. Ancak yetiştiriciler riskleri azaltmaya çalışmaktadır. Yetiştirme, yerel halkın en önemli gelir kaynaklarından biridir ve belirli bölgelerde yakalanan kar leoparının %58’ini temsil eder. Çiftlik hayvanları ve vahşi hayvanlar arasındaki bu tercih oranı, leoparların avlanma oranını belirler. Diğer bir tehdit ise ticari avcılıktır.

Rusya’daki kar leoparlarının çoğu 1990 ve 2000’lerde bilinçsiz avlanma sonucu yok oldu. Çoğu insan geçim sıkıntısı nedeniyle derileri çok değerli olan kar leoarlarını avlıyordu. Aynı zamanda derisinden ev dekorasyonu yapılıyor ve çoğunlukla Çin’e satılıyordu. O zamanlarda devlet, kar leoparlarını korumak amaçlı hiçbir çalışma başlatmamıştı. Kar leoparına  gerektiği önemin verilmesinin sayılarının artmasına ve yaşam alanlarının genişlemesine katkıda bulunması bekleniyordu. Fakat doğru zamanda gereken çalışmalar yapılmadığı için kar leoparı sayısı ciddi oranda azaldı.

Kürkleri

Leoparların avlanma sebeplerinden biri de kürkleridir. Kar leoparlarının hayvanat bahçeleri ve sirkler için de canlı olduğu biliniyor. Ayrıca kemikleri, pençeleri, etleri ve erkek üreme organları için de avlanırlar. Yasadışı ticaret 1900’lü yıllarda arttı, bağımsızlığını yeni kazanan Orta Asya devletleri, ekonomileri zor durumdayken Sovyetler Birliği’nden ayrıldı. Çin’in ekonomik gücünün artmasıyla birlikte Moğolistan gibi komşularda yasa dışı ticaretin önemli ölçüde arttığı görülüyor. Afganistan’da devam eden askeri olaylardan dolayı denetimin zorluğu bir pazar oluşmasının önünü açmıştır.

Yiyecek Kaynaklarının Tükenmesi

Kar Leoparlarına yönelik bir diğer tehdit de yiyecek kaynaklarının tükenmesi. Kar Leoparları, dağ keçileri, oğlaklar ve dağ koyunlarıyla beslenir. Fakat 21. yüzyılda bu hayvan türlerinin sayısı azaldığı için kar leoparları çiftlik hayvanlarına saldırmak zorunda kalıyor. Bu durum o bölgelerde yaşayan halkın ciddi oranda maddi kayba uğramasına sebep oluyor. WWF temsilcilerine göre bu durum en çok Tyva’da yaşanıyor.