KILIÇKUYRUKLAR

Akvaryum dünyasının popüler üyelerinden kılıçkuyruklar, kılıç benzeri kuyruklarıyla dikkat çeker ve estetik bir görünüme sahiptirler. Orta Amerika kökenli olan bu tür, akıntılı suların barışsever sakinleridir. Ancak, kılıçkuyrukların en dikkate değer özelliği, doğurgan yapıları ve cinsiyet değiştirebilme kabiliyetleridir. Üreme yeteneğini kaybeden dişi kılıçkuyruklar, zamanla erkeğe dönüşebilirler. Bu yazımızda Kılıç Balığı özellikleri, beslenmesi, bakımı, genel bilgiler, dış görünüşü, yaşam alanı, çeşitleri ve üreme konularını yakından inceleyeceğiz.

Kılıçkuyruk Balığı Beslenmesi

Kılıçkuyruk balıkları hem etçil hem de otçul besinlerle beslenebilen hepçil bir türdür. Bu balıklar, kuru ve canlı yemlerin yanı sıra haşlanmış sebzelerle de rahatlıkla beslenebilirler. Kılıçkuyruk balıkları için özellikle Spirulina içeren kuru yemler faydalıdır. Spirulina, deniz alglerinden oluşan ve yosunları meydana getiren bakterilerdir. Yosun yemeyi seven kılıçkuyruklar, Spirulina içerikli yemleri de büyük bir iştahla tüketirler. Balıklarınızın sağlıklı kalması için, sadece protein içerikli yemlerle beslemekten kaçınmalısınız; çünkü bu, parazit oluşumunu engeller. Genellikle kılıçkuyruk balıkları bitkisel besinleri tercih ederler. Suyun orta ve üst katmanlarında yüzen bu balıklar, batmayan yemleri daha kolay yerler, bu nedenle pul yemler onlar için uygundur. Günde iki defa vereceğiniz balık yemlerinin yanı sıra, haftada birkaç kez haşlanmış sebzeleri de akvaryuma ekleyebilirsiniz.

Kılıçkuyrukların Genel Özellikleri

• Hızlı büyüme ve kolay üreme eğilimindedirler.
• Ortalama yaşam süreleri yaklaşık 5 yıldır.
• Dişi kılıçkuyruklar, erkeklerden daha büyük boyutlardadır. Erkeklerin kuyruklarında, türün ismini aldığı uzun bir uzantı bulunur ve bu sayede cinsiyet ayrımı kolayca yapılır.
• Yaşlandıkça cinsiyet değiştirebilme özelliği, onları diğer canlılardan ayıran en ilginç niteliktir.
• Yumurtlama yerine canlı doğum yaparlar.
• Bir defada 30 ile 100 arası yavru dünyaya getirebilirler.
• Doğal habitatları tatlı ve akıntılı sulardır.
• Boyları ortalama 10 – 12 santimetre civarındadır.
• Sürü halinde yaşama eğilimindedirler.
• Diğer türlerle uyumlu olsalar da kendi türlerinin erkekleri arasında rekabet görülür ve erkekler birbirine agresif davranabilir.
• Akvaryumun orta ve üst kısımlarında yüzme eğilimindedirler.
• Yosun yemeyi tercih ederler.
• Bitkili akvaryumları severler.
• Çok eşli üreme davranışına sahiptirler.
• Hepçil beslenme alışkanlıklarına sahiptirler hem bitkisel hem de protein içerikli gıdalara ihtiyaç duyarlar.
• Lepistes balıklarıyla akrabadırlar.
• Dayanıklı yapıdadırlar.

Kılıçkuyruk Balığı Bakımı

Kılıçkuyruk balıkları sürü halinde yaşamayı tercih etmelerine rağmen, erkekler arasında agresiflik gözlemlendiğinden, bir akvaryumda birden fazla dişi ve tek bir erkek bulundurulması önerilir. Barışçıl doğalarıyla diğer balık türleriyle uyum içinde yaşayabilirler. Akvaryum suyunun sıcaklığının ortalama 25 derece olması, üreme ve sağlıklı yaşam için önemlidir. Bitkili bir akvaryum ortamını tercih ederler, çünkü bitkiler arasında saklanmayı severler ve bu, yavruların yetişkinler tarafından yenilmesini engeller. Yavrular, bitkiler arasında saklanarak korunurlar. Ayrıca, sığınak olarak kullanılabilecek diğer dekorlar ve kayalar da akvaryumda bulunabilir.

Üremeleri için geniş bir alana ihtiyaç duyduklarından, akvaryumun en az 50 litre kapasiteli olması gerekmektedir. Tüm balıklar gibi, sağlıklı ve uzun bir ömür sürmeleri için temiz suya ihtiyaçları vardır. Kılıçkuyruklar, doğumla çoğalırlar ve dişiler 10- 12 aylıkken üremeye hazır hale gelirler. Dişi kılıçkuyruklar, 25- 30 gün içinde doğum yaparlar. Eğer balığınız hamile ise, yavruların diğer balıklar tarafından yenilmesini önlemek için onu ayrı bir akvaryuma almak faydalı olabilir. Ancak, yavrular için tek tehlike diğer yetişkin balıklar değil, anneleri de olabilir; çünkü anneler yavrularını yiyebilir.

Kılıçkuyruk Balıkları Hakkında Genel Bilgiler

Kılıçkuyruklar (Xiphophorus hellerii), akvaryum hobisinde ilk kez 1864 yılında tanıtılmış ve zamanla o kadar popüler olmuşlardır ki, akvaryumculukla ilgilenmeyen kişiler bile bu türü tanımaktadır. Bu balık türünün Latince ismi, “xiphos” (kılıç) ve “phoros” (taşıyan) olmak üzere iki Yunanca kelimenin birleşiminden türemiştir.

Kılıçkuyrukların doğal renkleri oldukça sade bir palettedir: sarımsı veya kahverengi-yeşil tonlarında. Bu tür, sıradan Pecilia ile melezleştirilerek, gövde renginde çeşitlilik gösteren bir dizi melez tür üretilmiştir. Bu melezler genellikle akvaryum tutkunları tarafından Kılıçkuyruk Balıkları olarak adlandırılır.

Klasik Kılıçkuyruklar, kırmızı gövde, siyah kuyruk ve tek alt kuyruk yüzgeci ile tanınır. Günümüzde, gövde rengi, şekli ve kılıç sayısında farklılıklar gösteren birçok çeşit mevcuttur. Dişilerin belirli koşullar altında cinsiyetlerini değiştirebilme yeteneği, Kılıçkuyruk Balıklarının dikkate değer özelliklerindendir.

Kılıçkuyrukların Dış Görünüşü

Kılıçkuyruklar, akvaryum ortamında 8-10 cm’ye (kılıç hariç) kadar büyüyebilirler. Dişiler, erkeklerden daha büyük boyutlardadır. Ağızları yukarı doğru yönlendirilmiştir ve su yüzeyinden beslenmeye uygundur. Bu balıkların karakteristik bir özelliği, kuyruk yüzgecinin uzatılmış kısmıdır, tek veya çoklu olabilir. Kılıçkuyruk Balıklarının tüm renk varyasyonlarını sıralamak zordur. Bunlar arasında yeşilimsi doğal formlar ve kırmızı, sarı, siyah, benekli gibi birçok melez bulunur. Yüzgeçler, standart boyutlarda veya peçe formunda olabilir. Erkeklerin anal yüzgeci, gonopodyum adı verilen bir kopülasyon organına dönüşmüştür. Gövde genellikle gümüş renklidir ve boydan boya uzanan bir şerit bulunur. Kılıcın siyah bir kenarı olabilir.

Kılıçkuyrukların Yaşam Alanı

Kılıçkuyruk Balıkları, doğal olarak Orta Amerika’nın (Meksika, Guatemala, Honduras) Atlantik kıyısına yakın bölgelerinde bulunurlar. Çeşitli biyotoplarda yaşarlar; bunlar arasında güçlü akıntılı dağ nehirleri ve yoğun bitki örtüsüne sahip yavaş akan nehirler bulunur. Bataklıklar, göller ve durgun suları olan lagünlerde de yaşarlar. Türün olağanüstü dayanıklılığı, dünya çapında birçok ülkede istilacı türlerin oluşmasına yol açmıştır. Bugün, ABD’nin güney eyaletleri, Afrika, Hindistan ve hatta Birleşik Krallık’ta istikrarlı popülasyonlar bulunmaktadır. Genellikle, akvaristler tarafından doğal su kaynaklarına bırakılmaları bu durumu tetiklemiştir.

Kılıçkuyrukların Çeşitleri

Orta Amerika’nın ihtiyofaunasının incelenmesi, boyut ve renk bakımından farklılık gösteren birkaç Kılıçkuyruk Balığı türünün keşfedilmesine yol açmıştır. Ancak, bu türlerin çoğu akvaryumculukta yaygınlaşmamış ve sadece belirli meraklılar tarafından beslenmiştir. Geller Kılıçkuyruk Balığı ve Pecilia’nın sayısız seleksiyon formu, yetiştiricilerin titiz çalışmaları sayesinde, yüzgeçlerin rengi ve şekli bakımından farklılık gösteren bir dizi Kılıçkuyruk Balığı üretmiştir. Ev akvaryumlarında bulunabilecek bazı Kılıçkuyruk türleri ve çeşitlerini gözden geçirelim.

1.     Siyah Kılıçkuyruk Balığı

Siyah Kılıçkuyruk, Geller Kılıçkuyruk Balığının bir seleksiyon çeşididir ve adından da anlaşılacağı üzere, siyah renk baskındır. Gövdenin tamamı ya da yanları siyah olabilirken, gözler ve yüzgeçler genellikle açık renklerdedir. Bu balıklar, 60 litre ve üzeri hacimdeki akvaryumlarda, en az üç bireyden oluşan gruplar halinde beslenmelidir. Akvaryumda canlı bitkiler ve yüzme alanları bulunmalıdır. Ev koşullarında, kaliteli kuru yemlerle beslenmeleri önerilir. Akvaryumda erkek ve dişi balıklar varsa, yavruların doğması oldukça olasıdır. Döllenme süreci içsel olarak gerçekleşir ve yumurtalar dişinin vücudunda gelişir, sonrasında gelişmiş yavrular doğar, bu sürece canlı doğum denir.

2.     Yeşil Kılıçkuyruk Balığı

Yeşil Kılıçkuyruk Balığı, doğal gövde rengini koruyan bir türdür. Ana gövde rengi genellikle yeşilimsi olup, sırt kısmı karından daha koyu bir renge sahiptir. Gövdenin yanlarında solungaçlardan kuyruğa kadar uzanan mor bir şerit bulunabilir. Doğadan avlanmış bu tür, şimdilerde özel çiftliklerde veya hobici akvaryumlarında yetiştirilmektedir. Akvaryum ticaretinde yaygın olmayan bu form, zarif renkleriyle dikkat çeker ve Yeşil Kılıçkuyruklar ile Pecilia’nın sayısız melezleri büyük popülerlik kazanmıştır. 60 litre ve üzeri akvaryumlarda rahatlıkla beslenebilirler ve canlı doğum yoluyla üremeleri kolaydır.

3.     Kırmızı Kılıçkuyruk Balığı

Kırmızı Kılıçkuyruklar, Geller Kılıçkuyruk ve Kırmızı Pecilia’nın melezlenmesiyle elde edilen en popüler türlerdendir. Gövde ve yüzgeçlerin düz saf kırmızı veya turuncu rengi, bu türün temel özelliğidir. Kılıçlar kırmızı veya siyah olabilir. Canlı bitkilerle dolu 60 litrelik bir akvaryumda beslenmeleri önerilir. Kaliteli kuru yemleri severek yerler ve canlı doğum yaparak kolayca ürerler.

4.     Santa Claus Kılıçkuyruk

Santa Claus Kılıçkuyruk, Geller Kılıçkuyruk ve Pecilia’nın melezlerinin renkli bir formudur. Bu türün özelliği, kırmızı ve beyaz renklerin şeritler halinde değişmesidir. Gözler siyah veya kırmızı olabilir. Asya’da popüler olan Koi Sazanlarının renklerine benzerliği nedeniyle bu ismi almıştır. Batılı akvaristler arasında Noel Baba Kılıçkuyruk adıyla da bilinir. Bu balıkların beslenmesi, diğer Kılıçkuyruk temsilcileri için standarttır. Canlı bitkiler ve iyi bir filtrasyon sistemi bulunan 60 litre ve üzeri bir akvaryumda beslenmeleri önerilir. Bitkisel katkı maddeleri içeren kuru yemlerle beslenirler. Kılıçkuyruk Balıkları, doğal olarak ürerler. Dişi, yumurtaları vücudunda geliştirir ve sonrasında kendi kendine beslenebilen gelişmiş yavruları doğurur.

5.     Altın Kılıçkuyruk Balığı

Altın Kılıçkuyruk Balığı, Geller Kılıçkuyruk ve Pecilia’nın melezlerinden biridir. Gövdesinin saf sarı rengi, bu türün en belirgin özelliklerinden biridir. Parlak renkleriyle dikkat çeken bu balıklar, koyu zemin ve siyah arka plan üzerinde özellikle iyi görünürler. Boyları 8-10 cm’ye kadar ulaşabilir ve 60 litre ve üzeri akvaryumlarda beslenmek için uygundurlar. Yumurta bırakmadan, tamamen gelişmiş yavruları doğururlar.

6.     Yakut Kılıçkuyruk Balığı

Yakut Kılıç, Geller Kılıç ve Pecilia’nın melezlerinin seleksiyon formlarından biridir. Gövdenin parlak rengi ve kırmızı gözleri, bu türün temel özelliklerindendir. Güzellikleri ve bakım kolaylıkları nedeniyle, özellikle yeni başlayan akvaristler arasında popülerdir. 60 litrelik bir akvaryum, küçük bir Yakut Kılıç grubu için idealdir. Doğal renk arttırıcı içeren kuru yemler, bu balıklar için mükemmeldir. Yakut Kılıçlardan yavru almak için ek çaba gerekmez. Farklı cinsiyetteki bireylerin akvaryumda bulunması yeterlidir. Yavrular, yumurta yerine tamamen gelişmiş olarak doğarlar.

7. Montezuma Kılıçkuyruk Balığı

Montezuma Kılıçkuyruk Balığı, 19. yüzyılın sonlarında keşfedilmiş olup, Geller Kılıçkuyruk Balığına kıyasla akvaryumculukta daha az yaygındır. Adını Azteklerin ünlü hükümdarından alan bu tür, Meksika’nın kuzeydoğusunda, özellikle bitki örtüsü yoğun kıyı şeritlerinde bulunur. Yetişkinler genellikle 4-5 cm boyutlarına ulaşır, ancak kılıç şeklindeki uzantıları vücut uzunluklarının iki katına kadar çıkabilir. Gövde rengi genellikle gümüş tonlarda olup, bazen sarı veya yeşilimsi renkler de gösterebilir. Ev koşullarında bakımı ve üretimi oldukça kolaydır.

Kılıçkuyruk Balıklarının Üremesi

Kılıçkuyrukların üremesi, diğer canlı doğuran balıklar gibi, özel bir zorluk içermez. Balıklar yumurta bırakmazlar. Yumurtaların gelişimi dişinin genital yolunda gerçekleşir ve sonucunda kendi kendine beslenebilen tamamen gelişmiş yavrular dünyaya gelir, bu sürece canlı doğum adı verilir.

Kılıçkuyruk balıklarında cinsiyet farklılıkları (cinsel dimorfizm) oldukça belirgindir. Ana cinsiyet farkı, erkeklerde anal yüzgecin gonopodyum adı verilen bir kopülasyon organına dönüşmüş olmasıdır; bu, erkeklerin üreme hücrelerini dişinin karın boşluğuna aktarmak için kullanılan bir tüptür. Ayrıca, erkekler daha küçük boyutlarda olup, karakteristik uzun kuyruk yüzgecine, yani kılıca sahiptirler.

Kılıçkuyruk balıklarının üremesi için özel koşulların oluşturulmasına gerek yoktur. Döllenme, genel akvaryum ortamında sorunsuz bir şekilde gerçekleşir. Erkeklerin özgün çiftleşme dansları gözlemlenebilir; bu, ileri geri hareketlerle gerçekleşir. Dişinin gebelik süresi yaklaşık 40 gün sürer ve bu süreç suyun parametreleri, sıcaklığı, beslenme ve aydınlatma gibi birçok faktöre bağlıdır. Doğumdan önce dişinin karnı dolgunlaşır ve kare şeklini alır, anüs yakınında karakteristik bir doğum lekesi belirir.

Yavruların sayısı dişinin yaşına ve büyüklüğüne bağlı olarak 15 ile 100 arasında değişebilir. Yavrular genellikle sabah saatlerinde dünyaya gelir. Doğuma hazır bir dişi kılıçkuyruk, önceden hazırlanmış ve çok sayıda küçük yapraklı bitkinin bulunduğu bir akvaryuma yerleştirilmelidir; böylece yavrular bitkiler arasında saklanabilir ve dişi tarafından yenilmekten kurtulabilirler. Özel yavru kuluçka alanlarının kullanılması da bir seçenektir. Yavruların doğumundan sonra dişi, genel akvaryuma geri dönmelidir. Üremede en büyük zorluk, yavruların korunmasıdır. Doğal ortamda, ebeveynler yavrularını hiç görmeyip, yavrular hemen akıntıyla taşınırken, akvaryumda parlak ve dikkat çekici yavrular genellikle sadece yem olarak algılanır.