LEPİSTESLER

Akvaryumların en popüler ev sahipleri olan lepistesler, sanılanın aksine oldukça hassas balıklardır. Bakım kolaylığı ve küçük boyutları ne yazık ki bu görkemli balıkları çoğunlukla fanuslarda veya kavanozlarda yaşamaya mahkum eder.

Su ve akvaryum şartlarına diğer pek çok ırka göre çok daha kolay uyum sağlayabilen bu balıklar, hak ettikleri akvaryum şartlarını bulduklarında çok kolay üreyip çoğalabilirler. Genel olarak akvaryum hobisi için Japon balıkları gibi “başlangıç balığı” olarak görülseler de, lepistesler akvaryum dünyasının en sevilen ve beğenilen balıkları olma özelliklerini daha uzun bir süre daha koruyacak gibi görünüyorlar.

Lepisteslerin Genel Özellikleri

Anayurdu Güney Amerika olan lepistesler ( Yabancı kaynaklarda Gupy ve Gupi olarak da geçmektedir) , Poeciliidae familyasındandırlar ve canlı yumurtlama özelliğine sahiptirler. Bu canlı yumurtlama özellikleri, diğer canlı doğuranlar gibi yumurtalarını çok ince bir zar içinde akvaryum ortamına bırakmaları ve larvaların bu zarı (bazen anne karnında tam olarak çıkmadan) yırtarak akvaryum popülasyonuna katılmaları şeklinde ortaya çıkar.

Ortalama boyları dikkate alındığında, dişilerin erkeklere göre çok daha iri gövdeli oldukları kolaylıkla fark edilebilir. Dişilerde ortalama yetişkin boyu 3 cm. (bazen 5 cm. kadar olabilir) civarında iken, erkeklerde boy ortalaması (kuyruk yüzgeçleri hariç) 2 cm. ve altındadır.

Erkekler, dişilere göre çok daha göz alıcı ve renklidirler. Tüm bireyler çok eşlidirler ve yaradılış olarak oldukça uysaldırlar. Kavga ettiklerini çok nadir gözlemleyebilirsiniz ve bu küçük kavgalar genellikle oldukça kısa ve zararsızdır.

Agresif ve etçil olmayan küçük ve orta boyutlu balıklarla çok uyumlu bir şekilde yaşayabilirler. Diğer canlı doğuranlar, Güney Amerika chiclidleri (hatta discuslar) ile birlikte ve özellikle bitkili akvaryumlarda gayet mutlubir şekilde yaşamlarını sürdürebilirler.

Nötre yakın ve hafif bazik sular (pH 7-9 arası) yaşam alanı olarak oldukça uygundur.

Lepisteslerin Üretimi

Erkekler aralıksız olarak dişilere kur yapmakla uğraşırlar. Sürekli çiftleşme eğilimi gösterirler. Bir akvaryumda dişi lepistesleri sürekli yemlenirken, erkekleri ise bu dişilerin peşinde çiftleşme talepleri ile izleyebilirsiniz. Tabi bu koşullar sağlıklı akvaryum şartlarında bu şekilde süregelecektir. Her akvaryum canlısı gibi bu ırkın mensupları da, su şartlarındaki değişikliklerden çok olay etkilenirler.

Dişi ve erkek bireyleri renk ve görünümlerinin dışında gövdelerinin altındaki yüzgeçlerin şeklinden ayırt etmek de mümkündür.

Dişilerde alt yüzgeçler geniş ve sabit bir yelpaze şeklinde iken, erkeklerde bu yüzgeç gonopod adı verilen hareketli bir organ şeklini almıştır.

Çiftleşme esnasında, erkek lepistes, dişinin alt yüzgecine gonopod organı ile dokunarak spermlerini aktarır. Başarılı bir çiftleşmenin ardından 26 ile 30 gün arasında larvalar artık dışarı çıkmaya hazırdırlar. Çok ince bir zar içinde gelişimlerini tamamlayan larvaların gözlerini dahi annenin karın bölgesinin arkasındaki kahverengi bölümde görmek mümkündür. Gebeliğin sonunda anne, yeterli gelişimi gösteren yavruları akvaryum ortamına bırakır.

Çiftleşme konusunda oldukça istekli olan erkeklerin ağır, hantal ve her zaman gebe durumdaki dişileri çok fazla yıpratmalarını önlemek için dişi ve erkek lepistes oranını 1/6 şeklide dengelemeye çalışmak en doğrusudur. Bu şekilde erkeğin dikkati dağılacak ve tek bir dişiye göstereceği ilgi de diğer dişilere bölüştürülmüş olacaktır.

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere, dişiler ömürlerinin çok büyük bir kısmını gebe olarak geçirirler. Çok sık doğum yapan dişilerde ilerleyen dönemlerde omurga eğrilikleri görmek mümkündür.

Boyut olarak küçük olan erkeklerin hem ağız kapasiteleri hem de görkemli kuyruk ve üst yüzgeçlerinin yavaşlattığı yüzme yetenekleri ile yavruları yemeleri pek de mümkün değildir. Ancak yetişkin dişiler hatta doğumu yapan anne dahi, uygun bir fırsat bulduğunda yavruları yutabilir. Doğum önceden fark edilirse, bir yavruluk içinde balığın doğum yapmasının sağlanması, yavru kayıplarını en aza indirecektir. Oldukça seri ve keskin manevralarla yüzmeye çalışan yavruların gizlenip dinlenebilecekleri bitkiler ve dekorasyonlar oldukça önemlidir. Bir top Java Moss veya yüzey bitkileri bu anlamda oldukça başarılı sonuçlar sağlayacaktır.

Beslenmeleri ve Yem Seçimi

Lepistesler “hepçil” olarak da adlandırılan hem etçil, hem de otçul balıklardır. Bu bağlamda, protein ve bitkisel içerikli yemlerin karışık bir şekilde verilmesi dengeli beslenme için önemlidir. Genelde akvaryumun üst seviyelerinde yüzmeyi tercih eden lepistesler için pul yemler ve ağızlarının boyutuna uygun pelet yemler verilebilir. Tablet yemleri de severek kabul edeceklerdir.

Lepistes yavruları için en ideal besin artemia salina larvalarıdır. Artemia larvaları yetişkin lepistesler için de oldukça temiz ve sağlıklı bir yemdir ve akvaryum içindeki küçüklü büyüklü tüm lepistesleri sağlıklı proteinle buluşturmanın en iyi yoludur.

Menülerinde özellikle spirulina yosunu içeren yemler asla ihmal edilmemelidir. Haşlanmış ve çok ince kıyılmış ıspanak yaprakları da sindirim sistemlerini düzenlemeye yarayan sağlıklı besinlerdir.

Ana tank içindeki yavrular, bitki gövdelerindeki yosun ve algleri olduğu kadar, pipo filtrelerin süngerlerinde oluşan rotiferleri de severek tüketeceklerdir. Ancak, hızlı ve sağlıklı gelişen yavrular için temel besin yine artemia salina larvalarıdır.

Küçük hacimli bitkili tanklarda, sayıları abartılmadan beslenebilecek ideal balık türü olan lepistesler, su değerlerindeki ani değişimlerden çok kolay etkilenirler. Sabit 26-27 derecelik su sıcaklığı, düzenli su değişimleri, doğru ve dengeli beslenme ile sağlıklı bir lepistes kolonisi elde etmek son derece kolaydır.